Kağıt 1: IB DİL A/Türkçe: Edebiyat- SL/HL Hazırlığı
Bu yazının IBDP DİL A/Türkçe: Edebiyat derslerinizde Kağıt 1 çalışmaları için genel bir yol haritası çizeceğine eminiz. Benzer yöntemleri takip etmek mümkün ama elbette sınırlamak doğru değil.
Yine de keyifli 12 öneri var. Umarız öğrencilerinizle paylaşma ve keyif alma şansı yakalarsınız.
1) METNE KARAR VER.
HL: Önce hangi metinden başlamak istediğinize karar verin ve metnin türünü belirleyin. İçinize en çok sinen ve olumlu bir enerjiyle yol alacağınızı düşündüğünüz metni seçin ve okumanızı bu yönde yapın. // SL: Hangi metni analiz etmek istediğinize karar verin ve metin türünü belirleyin. (Sınavdan önce farklı metin türlerinin özelliklerini belirleme alıştırması yapmayı hedeflemelisiniz). Akıllıca yorumlayabileceğinizi düşündüğünüz ve en fazla içeriğe sahip metni seçin. Bu kararı vermek için en fazla 5 dakika harcayın.
2) İLK OKUMAYI YAP.
Seçtiğiniz pasajın ilk okumasını yapın ve genel mesajını belirlemeye çalışın. Bu aşamada kendinize sorabileceğiniz yararlı sorular şunlardır: Metnin amacı nedir? Yazar ne gibi bir anlam oluşturmaya çalışıyor? Metnin merkezindeki duygusal ileti nedir? Metindeki önemli bölümleri hatırlamak için ADOKAT (Anlatıcı, Durum, Okur, Konu, Amaç ve Ton) kısaltmasını veya görsel analiz için PİSGiBi (Parçalar, İlişkiler, Sonuç, Genel Bakış ve Başlık) yöntemini kullanmak faydalı olabilir. Ayrıca metnin altında yer alan ve metinde nelerin aranacağına dair ipucu veren yönlendirici soruya dikkat edin.
3) TEZ CÜMLESİNİN ANA DÜŞÜNCESİNİ OLUŞTUR.
Bu adımda düşünmek için biraz zaman harcayın ve ardından bir tez cümlesi oluşturun: Metin hakkındaki tam izleniminizi çok açık bir şekilde ifade eden tek bir cümledir bu.
4) METNİ GÖZDEN GEÇİR.
Metni gözden geçirin, bu sefer kendinize şu soruyu sorun: Yazar bu amacını nasıl gerçekleştiriyor? Bu, özellikleri rastgele tespit etme girişimi olmamalı, metnin mesajını veya anlamını iletmek için dilin nasıl kullanıldığını düşünmek şeklinde hayata geçirilmelidir. Metni tez cümlenize hizmet eden pek çok farklı dilsel araç için araştırın ve kesit üzerinde notlar alın.
5) ALINTILARI VE YAPISAL UNSURLARI BELİRLE.
Yaklaşık beş dakikalık yakın okuma süresi bittikten sonra yazarın anlamı veya mesajı iletmek için kullandığı üç veya dört ana yapısal unsuru bulmuş olmalısınız. Bu yolların her birinden en az iki alıntı seçin ve bunları başlıklar altında düzenleyin, örneğin: doğa imgelemi, dini sembolizm, ironi, bir savaş motifi, ritim kullanımı, noktalama işaretleri ve daha fazlası.
6) TEZ CÜMLESİNİ TAMAMEN KURGULA.
Artık planınıza başlamaya hazırsınız. Tez cümlenizin tamamını yazın. Tez cümlesi, bölüm hakkındaki genel izleniminizi, odaklanacağınız üç ana dilbilimsel alanın kesin bir göstergesiyle birleştirmelidir. Örneğin: Kızıl Ölümün Maskesi’nde Edgar Allan Poe ölüm temasını geliştirmek için yabancı sembolizmini, saati ve yedinci odayı kullanır.
7) ALT BAŞLIKLARI DERİNLEŞTİR.
Şimdi üç paragrafınızın her birini planlayın. Metninizden biri giriş, diğeri orta veya son kısmından olmak üzere en az iki alıntı seçin; bu, pasaj boyunca edebi özelliği değerlendirdiğinizi gösterir. Örneğin; bakış açısında veya tonda (yazarın konuya dair hissi) bir değişiklik. Her alıntı için planınıza, alıntının dilini analiz etmenize yardımcı olacak birkaç kelime yazın.
8) SÜREYİ DENGELİ KULLAN.
Tüm paragraflarınız için bunu tamamladıktan sonra edebi analize başlamaya hazırsınız! Planınız üzerinde yaklaşık 20-25 dakika harcamalısınız: Bu zaman aralığı çok gibi görünebilir ancak edebi analiz yazmaya başladığınızda zamandan tasarruf edeceksiniz çünkü paragraflarınızın her birinde tam olarak ne hakkında yazacağınızı biliyorsunuz.
9) EDEBİ ANALİZİN GİRİŞ KISMINA DİKKAT ET.
Edebi analize, pasajla ilgili 1 ila 3 cümlelik kısa bir bağlamla başlayın. (Metin türünü belirleyin, pasajın bağlamı hakkında neyin önemli olduğunu anlamanıza yardımcı olması için ADOKAT unsurlarını kullanın). Bir sonraki cümle, kesin ve açık bir şekilde ifade edilmesi gereken tez cümleniz olmalıdır. Ardından odaklanacağınız üç ana metin özelliğini ana hatlarıyla belirtin. "Yapı, biçim, ton" gibi belirsiz tanımlamalardan kaçının, bunun yerine bu unsurları daha ince bir şekilde değerlendirdiğinizi gösteren açıklayıcı sıfatlar ekleyin, örneğin: "sarmal uyaklı yapı, savaş motifi, kasvetli ton"
10) İLK GELİŞME PARAGRAFINI YAZ.
Sonra, ilk gelişme paragrafınıza başlayın. Her paragrafı bağımsız bir mini makale olarak düşünün. Bir nokta belirleyin, bunu bir alıntıyla örnekleyin, açıklayın (analiz edin) (Paragrafları yapılandırmak için NÖA Yöntemi). Alıntılarınızın her biri, yalnızca açılış cümlenizde belirttiğiniz noktaların birer örneği olmalıdır. Her alıntı için o alıntıya dair dil unsurlarını analiz ettiğinizden emin olun ve her seferinde bu düşünceleri tez cümlenizin ana düşüncesine bağlamayı hatırlayın. Analizde ilerlerken, metinden sık sık alıntı yapmayı unutmayın. Alıntıları kısa tutun, böylece kullanılan teknikler hakkında birçok ayrıntıya girebilirsiniz.
11) SONUÇ BÖLÜMÜNÜ KURGULA.
Girişiniz gibi, sonucunuz da kısa olmalıdır. Ana noktalarınızı ve bu noktaların tez ifadenize nasıl destek verdiğini özetleyin. Umarım edebi analiz yazma süreci sizi metnin amacı veya anlamı hakkında daha derin düşünmeye sevk etmiştir ve burada bununla ilgili bir fikir eklemek isteyebilirsiniz. Sonucu tez cümlenize referansla bitirin.
12) HÜNERİNİ GÖSTER.
En önemli şey, metnin neyle ilgili olduğunu, yazarın mesajı dil özellikleriyle nasıl ilettiğini anladığınızı ve yazınızı net, tutarlı ve bağlantılı bir şekilde yapılandırdığınızı göstermektir.
ÖNDER ŞİT- Exam Academy Co-founder
ALINTILANAN KAYNAK: https://www.wyzant.com/resources/
TELİF HAKKI © 2020 EXAM ACADEMY TURKEY. TÜM HAKLARI SAKLIDIR. BU YAZIYI TÜMÜ OLMAK ŞARTIYLA, DEĞIŞTİRİLMEDEN, ÜCRETSİZ OLARAK, VE BU TELİF HAKKI UYARISI VE İNTERNET BAĞLANTISI (HTTPS://EXAMACADEMYTURKEY.COM) İLE BİRLİKTE KOPYALAMAYA VE DAĞITMAYA İZİN VERİLMİŞTİR.
COPYRIGHT © 2020 BY EXAM ACADEMY TURKEY. ALL RIGHTS RESERVED. PERMISSION IS GIVEN TO COPY AND DISTRIBUTE THIS MATERIAL, PROVIDED THE CONTENT IS COPIED IN ITS ENTIRETY AND UNALTERED, IS DISTRIBUTED FREELY, AND THIS COPYRIGHT NOTICE AND LINKS ARE INCLUDED. HTTPS://EXAMACADEMYTURKEY.COM
Comments